Thuốc lá điện tử mô phỏng lại hình dạng và chức năng của thuốc lá truyền thống. Nhưng khác với thuốc lá truyền thống, thuốc lá điện tử không tạo khói mà tạo ra luồng hơi có mùi vị và cho người hút cảm giác giống hút thuốc lá thật. Lý giải về trào lưu hút thuốc lá điện tử hay thuốc lá thế hệ mới đang ngày càng “xâm nhập” sâu vào thế giới học đường với tỷ lệ học sinh và trẻ vị thành niên đã từng “thử” ít nhất một lần là bởi thuốc lá điện tử có nhiều loại hương vị khác nhau, chủ yếu giống các loại trái cây như ổi, xoài, bưởi, vải... Đặc biệt, hình dáng bên ngoài của thuốc lá điện tử được làm giống như thỏi soi môi, bút, USB nên có thể dùng ở nhà hoặc mang theo dễ dàng vào lớp học để sử dụng mà rất khó bị phát hiện. Như vậy, thuốc lá điện tử được ví như “cạm bẫy hương vị” khi đánh trúng tâm lý tò mò và thích thể hiện cái tôi của tuổi mới lớn.

Thuốc lá điện tử ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào đến nay vẫn chưa có kết quả cuối cùng. Song, các nghiên cứu khoa học cho thấy, đa phần thuốc lá điện tử đều có chứa nicotine – chất gây nghiện cao, là nguyên nhân gây các bệnh tim mạch, hô hấp, tiêu hóa và ung thư. Vì vậy thuốc lá điện tử cũng độc hại không khác gì thuốc lá thông thường. Các chất độc hại trong thuốc lá điện tử còn gây tổn thương phổi cấp. Đặc biệt, thuốc lá điện tử sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất với nguyên liệu là đủ loại thành phần khác nhau nên rất có thể bị lợi dụng để sử dụng ma túy thông qua việc phối trộn. Người sử dụng có thể tự ý tăng tỷ lệ nicotine quá mức hoặc thêm ma túy và các chất gây nghiện khác vào để sử dụng mà khó bị phát hiện. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến nhiều vụ ngộ độc thuốc lá điện tử với những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí khiến người sử dụng có thể bị tử vong.

        Đáng cảnh báo là, đối tượng của thuốc lá điện tử phần nhiều là giới trẻ, mà đại đa số là học sinh. Một số liệu khảo sát cho thấy, có đến 90% người dùng thuốc lá điện tử đều ở lứa tuổi dưới 18. Các bạn trẻ sử dụng thuốc lá điện tử như một thú vui và nghĩ đó là cách để thể hiện bản thân với bạn bè cùng trang lứa. Đa số đều bắt đầu bằng việc dùng thử cho biết, và sau đó là bị nghiện nicotine. Điều đáng lưu ý là hầu hết học sinh đều biết trường học là nơi cấm hoàn toàn việc hút thuốc lá điện tử nhưng 1 số bạn vẫn cố tình rủ nhau lén lút sử dụng vào những giờ ra chơi hoặc tan học.

 Theo số liệu thống kê, đa số trường hợp học sinh hút thuốc lá điện tử đều được nhà trường phát hiện chứ không phải gia đình. Bản thân phụ huynh có khi không hề biết đến thuốc lá điện tử. Vì vậy, thậm chí nếu có vô tình nhìn thấy “điếu thuốc” này, phụ huynh cũng không hề biết mà chỉ xem đó là một món đồ chơi. Đến khi nghe thấy nhà trường tuyên truyền, thông báo thì không khỏi lo lắng, thậm chí là bất ngờ. Việc hút thuốc lá điện tử thường xuyên có thể khiến tế bào gốc của não bị hủy hoại, sẽ ảnh hưởng đến quá trình sản xuất và tái tạo tế bào cho cơ thể, từ đó đẩy nhanh quá trình lão hóa, suy thoái hệ thần kinh và kéo theo nguy cơ suy giảm trí nhớ, khả năng nhận thức và học tập...HS sử dụng thuốc lá điện tử thường có biểu hiện giảm chú ý và tập trung, khả năng đưa ra quyết định kém, thay đổi tính cách và có nhiều hành động thất thường, suy giảm nghiêm trọng khả năng học tập. Sử dụng thuốc lá điện tử còn là nguy cơ khiến HS gia nhập các băng nhóm thanh thiếu niên, gia tăng tình trạng cô lập và bắt nạt học đường, gây nhiều bất ổn trong trường học. 

        Thời gian qua, tác hại của thuốc lá điện tử đã được cảnh báo rất nhiều và hầu hết sản phẩm này trên thị trường được khảo sát là không rõ nguồn gốc xuất xứ và không được phân phối qua các kênh chính thống. Đồng thời, việc tuyên truyền về tác hại của thuốc lá điện tử cũng đã được các cấp, ngành liên quan tuyên truyền quyết liệt, nhất là tại các trường học. Các trường học đã đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, vận động để các học sinh hiểu rõ được tác hại của thuốc lá điện tử cũng như các kỹ năng phòng tránh, xử phạt khi phát hiện. Phối hợp với các bậc phụ huynh thường xuyên nhắc nhở các em, tăng cường công tác kiểm tra phát hiện và xử phạt khi có học sinh có dấu hiệu sử dụng thuốc lá điện tử.

Tuy nhiên, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng hút thuốc lá điện tử ở học sinh tăng cao là do hút thuốc lá điện tử dễ mua và sử dụng. Thậm chí, nhiều bạn trẻ đang lầm tưởng hút thuốc lá điện tử vô hại, không gây nghiện. Ngoài ra, việc sử dụng hút thuốc lá điện tử gia tăng trong một bộ phận học sinh chính là do tâm lý tuổi mới lớn của học sinh muốn tìm hiểu, khám phá những điều mới và cũng là một cách thể hiện bản thân trước bạn bè nên đã có nhiều học sinh lén lút sử dụng hút thuốc lá điện tử.

Để ngặn chặn tình trạng hút hút thuốc lá điện tử trong học sinh, các cấp, ngành, đoàn thể và nhà trường cần phối hợp chặt chẽ, tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức cho học sinh về tác hại của hút thuốc lá điện tử. Bên cạnh đó, các phụ huynh học sinh cần thường xuyên quan tâm, quản lý con em của mình về thời gian, tiền bạc, quan hệ bạn bè và thói quen sinh hoạt hằng ngày để kịp thời nhắc nhở, chấn chỉnh, định hướng lối sống tích cực. Nếu thấy những lọ tinh dầu, mùi thơm khác lạ trong phòng của các con hoặc trên quần áo, sách vở thì cần có biện pháp kiểm tra, phát hiện và kịp thời nhắc nhở. Gia đình cần phải thường xuyên quan tâm, chăm sóc, trò chuyện, tiếp cận sinh hoạt hằng ngày của con, đặc biệt là mối quan hệ của con mình với bạn bè. Khuyến khích con có lối sống lành mạnh, tham gia các hoạt động ngoại khóa… Đồng thời, các bậc phụ huynh phải có trách nhiệm và biện pháp ngăn chặn, hướng cho con mình sử dụng đồng tiền có hiệu quả.Từ đó, giúp các em có ý thức bảo vệ sức khỏe bản thân và những người xung quanh trước tác hại của thuốc lá nói chung và hút thuốc lá điện tử nói riêng.

(T/h: HG)